In het voorjaar van 2016 verwierf de Universiteitsbibliotheek Leiden via een onlineveiling ‘vodjes papier die met een touwtje waren samengebonden’. Na bestudering bleek het om een nog onbekende opera uit 1787 te gaan, die handelt over de strijd tussen patriotten en prinsgezinden. Op 15 september – tijdens de Nacht van Ontdekkingen in Leiden – verzorgen studenten van koor en orkest Collegium Musicum een concertante uitvoering van deze opera De Vrijheijdt.
Tekst: Armand Heijnen
De opera is geschreven door apotheker Jacob Osdorp de Hase
Aanleiding voor het schrijven van de ‘opera in drie bedrijven’ was het Oranjeoproer van 1784 in de stad. “Morgen moet dees stadt zyn met Breyn (hersens, red.) en bloedt bespat”, aldus een zin uit de opera. Die verwijst naar het feit dat patriotten en Oranjeklanten elkaar niet alleen meer met pamfletten en vlugschriften bestookten, maar ook fysiek te lijf gingen.
De politieke opera De Vrijheijdt lijkt in die traditie van gelegenheidspoëzie te passen. De opera is geschreven door de apotheker Jacob Osdorp de Hase, een patriot uit Leimuiden. Voor de muziek maakte hij gebruik van bestaande melodieën en volksliedjes.
De Vrijheijdt is verwant aan Le Mariage de Figaro
De opera is nooit in druk verschenen en het is onzeker of hij ooit is opgevoerd. In thematiek is de opera verwant aan het uit dezelfde tijd stammende toneelstuk Le Mariage de Figaro (1778) van De Beaumarchais en getoonzet door Mozart. De kwaliteit verschilt natuurlijk aanzienlijk, maar beide opera’s bevatten politieke satire en een roep om vrijheid, zelfbestuur en democratie.
Student Nederlands Julia Duijvekam zorgde voor de transcriptie van de tekst, student koordirectie Aldert Prast tekende voor de muzikale research. Voor de drie liedjes waarvan geen melodie bekend is, heeft hij zelf composities geschreven in de stijl van de overige delen. De melodieën daarvan haalde hij onder meer uit de Nederlandse liederenbank van het Meertens Instituut.
15 september, 21.15 en 22.15 uur. Grote zaal P.J. Vethgebouw, Nonnensteeg 3, Leiden.
