De Russische componist Rodion Shchedrin, de man achter de beroemde balletten Anna Karenina en de Carmen Suite, is donderdag 28 augustus op 92-jarige leeftijd in Duitsland overleden. Hij en zijn vrouw, de legendarische ballerina Maya Plisetskaja met wie hij zevenenvijftig jaar getrouwd was, domineerden de Sovjet- en Russische culturele scene in de tweede helft van de vorige eeuw. Plisetskaja overleed al in 2015. Shchedrin bleef tot zijn laatste dagen actief als componist.
Vaste waarde
Zijn werk varieerde van koormuziek en concerten tot opera en ballet, waarbij hij Russische volksinvloeden, klassieke tradities en avant-gardetechnieken combineerde. Zijn ballet Anna Karenina uit 1972 is nog steeds een vaste waarde in grote theaters over de hele wereld. Zo prees het Bolsjojtheater, waar Shchedrin jarenlang werkte, hem in een in memoriam voor zijn ‘onbetaalbare creatieve nalatenschap’.
Reisverbod
Shchedrin werd in 1932 geboren in een familie van musici in Moskou en studeerde af aan het Tsjaikovski Conservatorium van Moskou. Hij trouwde in 1958 met Plisetskaja en schreef voor haar onder andere De Meeuw en De Dame met het Hondje en Anna Karenina, alle gebaseerd op de werken van Anton Tsjechov. Beiden werden in de Sovjettijd door de KGB in de gaten gehouden. Zo kreeg Plisetskaja een tijdlang een reisverbod naar het buitenland.
Verminkt
Sommige werken van Shchedrin, met name de Carmen Suite, werden door de Sovjetautoriteiten koel ontvangen. De toenmalige minister van Cultuur, Jekaterina Furtseva, noemde het werk zelfs grof. ‘De muziek van de opera is verminkt’, verklaarde ze volgens het Russische staatspersbureau Tass. Het zou internationaal een van zijn meest succesvolle werken worden.
Wensen
In 1973 werd Shchedrin voorzitter van de Unie van Russische Componisten, als opvolger van Dmitri Sjostakovitsj. Vanaf eind jaren tachtig verdeelde Shchedrin zijn tijd tussen Moskou, München en Zwitserland. Toen de Russische televisie hem in 2012 vroeg naar zijn drie grootste wensen, antwoordde hij: ‘Om voor altijd bij mijn vrouw te zijn.’
