Pianist, schrijver en dichter Alfred Brendel is op 17 juni overleden. Hij werd 94 jaar. Hij gaf zijn eerste recital op 17-jarige leeftijd in het Oostenrijkse Graz en groeide met zijn doordachte en doorleefde uitvoeringen van vooral de werken van Mozart, Beethoven en Schubert uit tot een van de grootste en meest invloedrijke pianisten van de tweede helft van de twintigste eeuw.
Laatste concert
Zijn laatste concert gaf hij in 2008 in Wenen. Brendel wilde geen karikatuur van zichzelf worden en nam zo bijtijds afscheid van het podium. In de jaren daarna coachte hij in de luwte pianisten en reflecteerde hij op het internationale muziekleven.
Eigen spel
Brendel werd geboren in 1931 in wat nu Tsjechië is, toen Tsjecho-Slowakije. In de Tweede Wereldoorlog kwam hij na omzwervingen met zijn ouders terecht in de Oostenrijkse stad Graz. Pianolessen kreeg hij slechts een paar jaar. Op zijn zestiende stopte hij. “Een docent mag nooit te veel invloed op je spel krijgen”, zei hij ooit daarover. “Ik wantrouw alles wat ik niet zelf heb uitgevonden.” Hij leerde het zichzelf aan, door goed naar anderen te luisteren en door zijn eigen spel op band op te nemen.
Eruditie
Het heeft effect gehad, want zijn vertolkingen waren doorgaans op zijn minst memorabel en bij vlagen betoverend. Bovendien wist hij zowel op het podium als in zijn boeken vol humor en eruditie uit te leggen waarom hij speelde zoals hij speelde en wat de waarde was van het stuk dat hij uitvoerde.
Appassionata
Een moment dat mij nog altijd helder voor de geest staat is een uitvoering van Beethovens Appassionata in Het Concertgebouw. Het was zo’n magisch moment waarbij het enige dat op de wereld bestaat de muziek is en waarbij je als luisteraar niet luistert naar de noten maar er middenin zit en meevaart op de golven van het muzikale universum dat zich in volle glorie aandient.
Discografie
Zijn uitgebreide discografie zal voor vele pianisten een voorbeeld blijven en voor vele luisteraars de vertolking die ze boven aan hun lijstje favorieten zetten.
