49 Diversen Graindelavoix
DIVERSEN
Ex nihilo – Polyphony beyond the order of things
Graindelavoix o.l.v. Björn Schmelzer
Glossa GCD P32119 • 1u12’
Waardering 10
Ex nihilo: uit het niets. Een enkele stem klinkt geheimzinnig uit de leegte op en krijgt spoedig polyfonisch bijval van meer vocalisten. Zo begint het zesstemmige kerstmotet Praeter rerum seriem (Voorbij de normale orde der dingen) van Josquin des Prez dat de ongewone geboorte van Christus uit de maagd Maria bezingt. In het bijzonder informatieve en compleet van zangteksten voorziene cd-boekje vertelt dirigent Björn Schmelzer uitgebreid in een (helaas moeilijk te begrijpen) essay over het ontstaan van polyfonie. Eenvoudig gezegd is de hang van laatmiddeleeuwse en renaissancecomponisten naar ontwikkeling van (vocale) meerstemmigheid wellicht even paradoxaal en onbegrijpelijk als de Incarnatie zelf. Polyfonie draagt niet bij aan tekstbegrip en verstaanbaarheid, maar verkent en accentueert juist de innerlijke leegte, dogmatiek en mysteries van veel religieuze teksten.
Twee genres die daaruit voorkwamen zijn: de hymne over het mysterie van de Incarnatie, en de klaagzang over afwezigheid, gemis en hunkering (leegte), met teksten als O admirabile commercium, O virgo virginum, Alma redemptoris mater, Salve Regina en Vox in Rama. Vocaal ensemble Graindelavoix presenteert een werkelijk verbluffende uitvoering van vier- tot zevenstemmige toonzettingen op deze teksten van Josquin, Jacob Obrecht, Johannes Ockeghem, Giaches de Wert en Bernardino de Ribera en brengt hiermee tevens een eerbetoon aan de renaissancemeesters van de Lage Landen. De samenzang is prachtig gearticuleerd, zuiver en volkomen in balans. De registratiekwaliteit is al even oorstrelend. Of deze vocale polyfonie vijfhonderd jaar geleden ook zo heeft geklonken is een even groot mysterie als de ware ontstaansgeschiedenis ervan, maar een mooiere uitvoering dan deze is nauwelijks voorstelbaar.
FRANK HOUGEE
Dit is een van de tienen uit Luister 787. Wilt u meer recensies lezen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
