Haydn
Die Sieben Letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze
Jan Michiels (piano)
Et’cetera KTC 1649 • DDD-68’
Waardering: 5
Het was direct een succes, het orkestwerk dat Joseph Haydn in 1786-87 schreef op bestelling van een kerkelijke opdrachtgever in de Spaanse stad Cádiz. Het werk was bedoeld voor de viering van Goede Vrijdag, zeven contemplatieve delen op de uitspraken van Christus aan het kruis, steeds afgewisseld met een beschouwing door de voorganger. Het begint met een sfeerbepalende inleiding en sluit af met een knallende onweer-nabootsing. Haydn was er zelf ook tevreden over en om het werk ruimer te verspreiden – en er wat extra aan te verdienen – maakte hij al snel een versie voor strijkkwartet. Daarmee kwam het werk ook in handen van de betere amateurs. Een onbekende maakte ook een pianoversie, daar liet Haydn zich tevreden over uit en hij nam meteen een paar exemplaren af toen het in druk verscheen. In 1796 bewerkte Haydn het materiaal nog tot een oratorium. De orkestversie, zoals hier uitgevoerd door het Hamburgse Ensemble Resonanz, is de meest bevredigende vorm van het werk, het toont Haydn in meesterlijke beheersing van orkestrale expressiviteit. Het is belangrijk om bij elk deel de woorden goed in je op te nemen, ze vormen een thematisch motto dat in het hele deel gevarieerd uitgewerkt wordt. Het Ensemble Resonanz speelt met licht en – vooral – schaduw, veel zachte passages, de dynamische contrasten worden fraai uitgewerkt. Het ensemble speelt op moderne instrumenten maar hanteert, met succes, de inzichten van de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk, spaarzaam vibrato en ‘sprekende’ fraseringen. Het onweer aan het eind krijgt het volle pond met schallend koper en knallende pauken. De pianoversie is onmachtig om de rijkdom aan schakeringen van de orkestversie zelfs maar te benaderen. Het is buitengewoon onhandige muziek voor de piano – op het irritante af. Dat Haydn zich positief over deze bewerking uitliet is mij een raadsel, of was het commercieel handig? De uitvoering door de Belgische pianist Jan Michiels is op zich ook weinig overtuigend. Hij slaagt er vaak niet in om een doorgaande lijn vast te houden waardoor het materiaal onder zijn handen verbrokkelt. Ook is zijn pianistiek niet erg verfijnd, het spel is nadrukkelijk met veel misplaatste accenten, het wil maar niet zingen zoals het dat bij vlagen wel doet in de versie van John McCabe (Decca) die ik er ter vergelijking bij haalde.
Hans Quant
Wilt u meer recensies lezen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
