KNAIFEL
Chapter Eight
Patrick Demenga, cello, State Choir Latvija, Riga Cathedral Boys Choir, Youth Choir Kamēr, Andres Mustonen (dir.)
ECM 2537 • 1u07’
WAARDERING 10
Ongestoorde beluistering van Alexander Knaifel’s Chapter Eight leidt via een kalmerende wandeling tot een verdiepende bedevaart met een bijbehorend gevoel van thuiskomst. Zijn ‘gemeenschappelijk gebed’ van tweeëndertig stanza’s is geschreven voor cello, drie koren en ‘kathedraal’. Die combinatie mondt uit in een lange meditatie die meandert tussen dunne penseelstreken van cellist Patrick Demenga en de drie a capella koren, waaronder een jeugd- en een jongenskoor, die elkaar aanvullen, versterken en kruisen. De Russische componist Alexander Knaifel (1943-2024) is begonnen met avant-garde muziek maar is vanaf 1990 de religieuze toer opgegaan, in navolging van zijn inspirator Arvo Pärt.
Naast een ingetogen en introvert repertoire schreef hij muziek voor veertig films. Zijn opera Alice in Wonderland werd in 2001 in Amsterdam opgevoerd door De Nationale Opera. In Chapter Eight is een opvallende rol weggelegd voor de geluiden van de kathedraal – in dit geval de Jezuïetenkerk van Luzern. Naast een permanent ruisen, dat fungeert als een basso continuo, horen we voetstappen, hoesten, schuifelen en geritsel – als in een loofbos na een regenbui. Het geeft een natuurlijk effect en rechtvaardigt daardoor een rol als een specifieke stem, die de communicatie met de luisteraar alleen maar verrijkt. De koren kleuren de stanza’s afwisselend in met psalmteksten die meer dan gemiddeld zijn voorzien van dramatiek en passie, maar ook van stemmige pendulaire bewegingen in vocalise. De cello leidt in of sluit af met ijle hoge tonen die door lasertechniek gestuurd lijken en passages in de lage registers, roestig en donker. De delen waarin de koren unisono neuriën klinken boeddhistisch, ernstig maar allesbehalve somber. Soms lijkt het of de cello fluit. Deze opname wint na elke beluistering aan kracht.
WYNOLD VERWEIJ
Dit is een van de tienen uit Luister 788. Wilt u meer recensies lezen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
