Gisteren bereikte mij het droeve bericht dat Maarten Brandt op 24 oktober overleden op 72-jarige leeftijd overleden is. Maarten was niet alleen decennialang de luis in de pels van programmeurs en concertzalen met zijn feilloze analyses van concertprogramma’s, maar voor mij, zeker in mijn eerste jaren bij Luister en gedurende mijn tijd als hoofdredacteur van Mens en melodie een wegwijzer, inspiratiebron en waardevolle sparringpartner. Zijn eruditie en repertoirekennis waren ongekend en zijn bloemrijke uiteenzettingen zowel geliefd als gevreesd.
Klinkende alchemie
Toen ik als jonge musicoloog in de vroege jaren negentig mijn eerste bijdragen schreef voor Luister, was Maarten al een van de gevestigde namen. De laatste jaren leverde hij regelmatig even doorwrochte als scherpe bijdragen aan opusklassiek.nl, maar vooral in mijn tijd als hoofdredacteur van Mens en melodie maakte ik Maarten van dichtbij mee als auteur van de zeer gewaardeerde serie Klinkende Alchemie waarin hij maandelijks concertprogramma’s onder de loep nam en programmavoorstellen deed om als een ware alchemist een meerwaarde te halen uit de combinatie van werken. De meeste van deze afleveringen vonden samen met elders verschenen recensies, interviews en een aantal niet eerder gepubliceerde artikelen in 2018 hun werk in het lijvige, ruim zevenhonderd pagina’s tellende Klinkende Alchemie (Uitgeverij De Nieuwe Druk, ISBN 978-94-92020-26-0), een boek dat Maarten veelbetekenend opdroeg ter nagedachtenis aan Marius Flothuis.
Pierre Boulez
Even sparren met Maarten over een onderwerp, een componist, een programma mondde altijd uit in een fascinerend hoorcollege met vele treffende muziekvoorbeelden; zijn cd-kast was even rijk als gevarieerd. Hij was daarbij vooral een groot kenner van de muziek van de twintigste eeuw en een waar pleitbezorger voor het werk van Karl Amadeus Hartmann. Ook Pierre Boulez stond bij hem hoog in het vaandel. Het resulteerde onder andere in het boek Wegen naar Boulez en in 1995 in een openbaar interview met de componist, op initiatief van Maarten georganiseerd door Luister.
Erfenis
Naast zijn werk als auteur en programmatoelichter was hij onder andere artistiek adviseur van dirigenten als Ed Spanjaard, Jac van Steen, Martin Sieghart, Anthony Hermus en Otto Tausk en fungeerde hij jarenlang als gastdocent aan de hoofdopleiding Orkestdirectie van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Zijn visie en zijn stokpaardjes zijn perfect gedocumenteerd in het boek Klinkende alchemie dat alleen nog tweedehands verkrijgbaar is. Het zou een mooi eerbetoon aan deze toch door velen onderschatte denker over muziek, de muziekpraktijk en de programmering zijn als zijn muziekfilosofische erfenis een herdruk krijgt en weer in grote getale beschikbaar wordt. Mijn grote hoop en wens is daarbij dat zijn in Klinkende alchemie vastgelegde gedachtengoed voortleeft en verplichte kost is, wordt en blijft voor de huidige en jongere generaties dirigenten en programmeurs. Opdat een concertprogramma altijd meer is dan de som der delen.
