DIVERSEN
Pro Contra! (werken van Françaix, Schulhoff, Mozart, Krommer en Olthuis)
Simon van Holen (fagot), leden van het Koninklijk Concertgebouworkest
Challenge Classics CC72733 • SACD-68’
Waardering: 10
Luister 717 – Juli/Augustus 2016
De fagot (fagotto = takkenbos) is naar zijn aard en formaat nu niet direct een van de meest beweeglijke instrumenten. Dat geldt al helemaal voor zijn tweemaal gebogen en drie keer zo zware familielid dat een octaaf lager kan. De contrafagot haalt de A in het subcontraoctaaf (de laagste noot op een piano). Als orkestinstrument maakte de contrafagot vanaf het einde van de achttiende eeuw een gestage opmars, maar als solo-instrument was en is de contrafagot een zeldzaamheid. Op deze cd drie werken voor fagot en strijkers, een compositie voor contrafagot en strijkkwintet (van Kees Olthuis, 2014) en een werk voor contrafagot solo. Het Divertissement van Jean Françaix (1942) is briljant geschreven. Baldadig kwinkeleren, uitgerekend in het jaar dat Erwin Schulhoff en miljoenen anderen een wrede dood vonden, enkel en alleen omdat ze jood waren. Schulhoffs Basnachtigall (1922) werd geschreven in een periode dat het in de kunsten allemaal niet gek genoeg kon. Volstrekte gekkigheid om je een nachtegaal voor te stellen van het formaat en gewicht van een walvis. Geen boom, laat staan tak zou zijn gewicht kunnen torsen. Gesteld dat de nachtegaal ‘s nachts zou zingen, dan zou iedereen bij het horen van dit soort klanken in zijn bed rechtovereind schieten. De begaafde Van Holen zorgt voor heel wat reuring in de krochten van het onderaardse. Als compositie is het stuk volstrekt uniek. Er is geen tweede; pas na 1975 werd er weer eens wat voor contrafagot solo gecomponeerd. Het is bovendien een weergaloos tijdsdocument.
Jurjen Vis
Wilt u meer recensies lezen, dus óók de recensies van albums die het afgelopen halfjaar verschenen? Sluit dan hier een abonnement af en krijg automatisch toegang tot honderden andere recensies én voorgaande edities van Luister.
